به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

تعدد ترجمه‌ها و نبود قانون کپی رایت؛ دلیل حالِ نامساعد بازار ترجمه و نشر

تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۱۰۰۹۰۴

تا به حال شده است که قصد داشته باشید یکی از شاهکار‌های ادبی را مطالعه کنید و با نسخه‌های متفاوتی از ترجمه آن روبرو شده باشید و همین موضوع، شما را سر دو راهی انتخاب این یا آن قرار دهد؟
موضوع‌هایی چون؛ ترجمه‌های متعدد از متون مختلف به ویژه شاهکار‌های ادبی، آن هم با سطوح کیفی متفاوت و نبود قانون کپی رایت استاندارد در بازار ترجمه را می‌توان از جمله دغدغه‌های مترجمان به ویژه، مترجمان متون ادبی و فعالان حوزه نشر برشمرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از اینرو، در این خصوص، مصاحبه‌ای با بهروز صفرزاده، مترجم، فرهنگ نویس و ویراستار انجام داده ایم که در ادامه می‌خوانید.

آقای صفرزاده، مشکلات اصلی ترجمه‌های متون ادبی در بازار نشر چه مواردی هستند؟
تسلط مترجم به زبان مقصد باید به مراتب بیشتر از تسلط او به زبان مبدأ باشد. یعنی اگر مترجمی می‌خواهد از زبان دیگر به فارسی ترجمه کند باید به این زبان تسلط داشته باشد. ولی متأسفانه، معمولا مترجم‌های ما زبان فارسی ضعیفی دارند؛ به طوری که به اندازه کافی به زبان فارسی و گونه‌های آن مسلط نیستند و بیشتر وقت و نیروی خود را صرف یادگیری زبان خارجی کرده اند. بنابراین، وقتی وارد حوزه ترجمه شده و می‌خواهند کار ترجمه انجام دهند متوجه ضعیف بودن زبان فارسی خود می‌شوند و درواقع، از پسِ ترجمه برنمی آیند که این موضوع، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دنیای ترجمه ماست. از اینرو، اگر مترجمی می‌خواهد متن ادبی را ترجمه کند نباید در نگارش، دست کمی از نویسنده آن متن داشته باشد. یعنی از لحاظ تسلط به نگارش باید به اصطلاح، خودش یک پا نویسنده باشد. زیرا مترجمی که نمی‌تواند یک صفحه از مطلبی را به درستی بنویسد و در حقیقت، نگارش خوبی ندارد، نباید شاهکار ادبی را بردارد و سراغ ترجمه آن برود چراکه مسلماً از پسِ این کار بر نمی‌آید و این تنها یکی از مشکلات این حوزه است.

آیا برای مترجم، به ویژه مترجم متون ادبی ضرورت دارد که ترجمه را به صورت آکادمیک و دانشگاهی دنبال کرده باشد؟
بهترین مترجم‌های ادبی ما افرادی بودند که نه در دانشگاه درس ترجمه خوانده بودند و نه مدرک این رشته را داشتند که از آن جمله می‌توان به مرحوم محمّد قاضی، مرحوم ابوالحسن نجفی و مرحوم نجف دریابندری اشاره کرد که هر سه از بزرگ‌ترین مترجم‌های کشور بوده و با وجود این که ترجمه را به صورت دانشگاهی نخوانده بودند، اما به زبان فارسی و گونه‌های آن تسلط داشتند و تفاوت فارسی گفتاری، نوشتاری و ادبی را می‌دانستند و در حقیقت، همه این موارد باعث شده بود که در کار ترجمه بسیار موفق و درخشان باشند چراکه ترجمه، هنر است و هنرمند را نمی‌توان در مدرسه و دانشگاه پرورش داد و هنرمند باید خودساخته باشد. زیرا مترجم مثل نقاش است. شما اگر کلاس نقاشی برگزار کنید، نمی‌توانید نقاش پرورش دهید. چون فرد باید در این هنر استعداد ذاتی داشته باشد و خودش برای پرورش و پیشرفت خود تلاش کند.

نظر شما در خصوص برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آزاد تربیت مترجم چیست؟
کسی که استعداد ذاتی در ترجمه داشته باشد، نیازی ندارد که در کارگاه‌های آزاد تربیت مترجم شرکت کند و اغلب افرادی که برای یادگیری، در این کارگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند هیچ وقت مترجم نمی‌شوند. مگر این که استعداد ذاتی در این زمینه داشته باشند.

دلیل این که اغلب افراد برای خرید متون ادبی ترجمه شده، توجه زیادی به نام مترجم می‌کنند، چیست؟
ما فقط تعداد انگشت شماری مترجم داریم که از پسِ ترجمه خوب و مناسب متون ادبی برمی آیند؛ به طوری که متأسفانه، اغلب ترجمه‌های ادبی که الان در بازار نشر وجود دارند زبان و بیان متناسب با متن اصلی را ندارند. یعنی به دلیل این که مترجم تسلط کافی به زبان ادبی فارسی نداشته، نتوانسته است ترجمه را چنان که باید و شاید از آب دربیاورد و دلیل این که مردم سراغ نام‌های بزرگ در ترجمه می‌روند، این است که این مترجم ها، امتحان خود را به خوبی پس داده اند و مردم به آن‌ها اعتماد دارند و می‌دانند که کار این مترجم ها، استاندارد، خوب، قابل قبول و باکیفیت است.

یعنی به نظر شما، مترجم‌های جوان نباید سراغ ترجمه شاهکار‌های ادبی بروند که قبلا ترجمه شده اند؟
وقتی ترجمه خوبی از متن وجود دارد به شرطی مترجم جوان می‌تواند دوباره آن متن را ترجمه کرده که بتواند بهتر از ترجمه قبلی کار کند و البته بعید است که بتواند این کار را انجام دهد. به همین دلیل، توصیه می‌کنم مترجم‌های جوان، سراغ متن‌های مشهوری نروند که ترجمه‌های مشهور و محبوبی هم دارند. مگر این که مترجم جوان، آن قدر قابلیت و توان در خود ببیند که بتواند از پسِ ترجمه آن متن بربیاید و بهتر از مترجم قبلی، کار کند.

تعدد ترجمه‌ها در بازار نشر چه مشکلاتی را برای خواننده و ناشر به وجود می‌آورد؟
وقتی چندین ترجمه از یک متن در بازار وجود داشته باشد باعث سرگشتگی و بلاتکلیفی خواننده کتاب می‌شود. چون چنین خواننده‌ای که مترجم‌ها را به خوبی نمی‌شناسد، نمی‌داند کدامیک از ترجمه‌ها استاندارد و خوب هستند تا بتواند بخرد و بخواند. از اینرو، او در انتخاب کتاب‌های ترجمه شده دچار تردید می‌شود. زیرا برای او ثابت نشده است که آیا این مترجم، کار با کیفیتی ارائه داده است یا دیگری؟ که این موضوع، یکی دیگر از دلایل عمده مشکلات ترجمه در بازار نشر است.

توصیه شما به چنین خوانندگانی چیست؟
من به خواننده‌هایی که چند ترجمه از یک اثر را می‌بینند و نمی‌دانند کدامیک را انتخاب کنند، پیشنهاد می‌کنم در صورت امکان، بخش‌هایی از آن ترجمه‌ها را بخوانند و درمورد آن‌ها بررسی اجمالی کرده و هر کدام موردپسندشان بود را تهیه کنند.

تا چه اندازه قانون کپی رایت در بازار ترجمه رعایت می‌شود؟
بسیاری از مشکلاتی که اشاره کردم ناشی از این است که قانون کپی رایت در کشور نداریم. یعنی مثل کشور‌های خارجی نیستیم که قبل از ترجمه کتاب، قراردادی بسته و به ناشر و مترجم مشخصی سپرده شود و دیگران حق ترجمه آن را نداشته باشند. مگر این که حق نویسنده ادا شده و به ناشر آن مبلغی داده شود. از اینرو، به دلیل این که چنین شرایطی در بازار ترجمه کشور ما وجود ندارد، مترجم‌های متعددی، سراغ آثار مشهور به منظور ترجمه می‌روند و بدنبال آن، گاهی دیده شده که چند ترجمه از یک کتاب وارد بازار نشر می‌شود که این اصلا خوب نیست. چون همان طور که گفتم باعث سرگردانی خواننده‌ها و مشکلاتی برای ناشران می‌شود. زیرا ناشر برای عرضه کتاب ترجمه شده‌ای اقدام و سرمایه گذاری می‌کند، ولی با استقبال کمِ خوانندگان روبرو می‌شود و در نهایت، کتاب‌های ترجمه شده آن طور که باید به فروش نمی‌روند.

توصیه شما به مترجم‌های جوان چیست؟
به مترجم‌های جوان توصیه می‌کنم متون خوب فارسی اعم از قدیم و جدید و نظم و نثر را بسیار بخوانند و الگو، جمله بندی و کاربرد واژگان را از آن‌ها یاد بگیرند. زیرا مترجمی که گلستان سعدی، مثنوی مولانا، دیوان حافظ، ترجمه‌های نجف دریابندری و محمّد قاضی و... را نخوانده باشد، نمی‌تواند کار ترجمه خود را به درستی انجام دهد چراکه به زبان فارسی مسلط نیست.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: کتاب خوانی ترجمه کتاب مترجم کتاب مترجم های جوان قانون کپی رایت بازار نشر بازار ترجمه زبان فارسی ترجمه شده متون ادبی مترجم ها ترجمه آن ترجمه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۱۰۰۹۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اصلاح بند س تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۳ چه تاثیری در بهبود وضعیت بازار سرمایه دارد؟

به تازگی در مجلس شورای اسلامی، نمایندگان بند س تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۳ را اصلاح کردند اما این موضوع چه تاثیری بر بورس دارد؟

به گزارش ایسنا، بند س تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۳ درخصوص دریافت مالیات برای اشخاص حقوقی و حقیقی است که توسط نمایندگان در روزهای اخیر اصلاح شده است، محمدرضا فلفلانی کارشناس بازار سرمایه درخصوص اینکه اصلاح این تبصره چه تاثیری در افزایش جذب سرمایه در بورس و بهبود وضعیت این بازار دارد به ایسنا گفت: همیشه یکی از دغدغه هایی که فعالان اقتصادی در فضای اقتصادی کشور داشتند این بوده که چطور بنگاه های اقتصادی، شرکت های تولیدی و خدماتی را بتوانند به سمت شفافیت در صورت های مالی سوق داده و بتوانند از حرکت شرکت ها به سمت شفافیت حمایت کنند.
وی ادامه داد: برای اینکه این اتفاق بیفتد و مشوقی برای شفافیت داشته باشیم قوانین و مقرراتی از گذشته در این زمینه وجود داشته است.

بازار سرمایه بستر شفافیت است

به گفته این کارشناس، بازار سرمایه کشور می تواند بستر شفافیت باشد و قاعدتا در فضای قانون گذاری و سیاست گذاری کلان کشور یکسری مشوق هایی به شرکت هایی که در بازار سرمایه پذیرش می گیرند ارائه می شود.
فلفلانی افزود: یکی از این مشوق ها قاعدتا یکسری معافیت های مالیاتی است، یکسری امکاناتی برای تامین مالی و ... است و وقتی شرکتی می خواهد وارد اکوسیستم بازار سرمایه شود و پذیرش بگیرد تا سهام آن شرکت به عموم مردم عرضه شود و تبدیل به سهامی عام شود یکسری الزاماتی که سازمان بورس تعیین کرده است را رعایت کند. 
وی یادآور شد: یکی از این الزامات شفافیت در حوزه مالی است و شرکت ها با توجه به زیرساخت هایی که ایجاد می کنند به سمت شفافیت سوق داده می شوند و در قبال آن می توانند از یکسری معافیت ها بهره مند شوند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: موضوعی که اخیرا مطرح شده بود این بود که این معافیت ها حذف یا کمرنگ شوند که در جلسه مجلس برگزار شد و این موضوع مورد بررسی قرار گرفت، قرار بر این شد که آن معافیت ها و مشوق ها همچنان وجود داشته باشد.
وی متذکر شد: با توجه به اینکه شرکت ها می توانند از قبال شفافیتی که ایجاد می کنند هم در تامین مالی شرکت اتفاق های مثبتی رقم می خورد هم می توانند از یکسری معافیت های مالیاتی هم بهره مند شوند. 

وجود معافیت ها عرضه اولیه ها را در بورس بیشتر می‌کند

فلفلانی گفت: پیش بینی می شود وجود این معافیت ها موجی از افزایش تقاضا در خصوص عرضه اولیه رقم بخورد به این معنا که شرکت ها و بنگاه های اقتصادی علاقمند باشند که سهام شان را در بازار سرمایه کشور عرضه کنند و اگر تابلوی معملات هم در کنار این موضوع رونق داشته باشد فضای نسبتا خوبی حاکم خواهد شد.

الزام‌های مالیاتی،‌ شرکت‌ها را به سمت بورس سوق می‌دهد

وی تاکید کرد: اخیرا شاهد سخت‌گیری‌هایی هم در حوزه مالیات و اداره دارایی بودیم، این موضوع می‌تواند شرکت‌ها را به سمت شفافیت سوق دهد، به نظر می‌رسد بنگاه‌های اقتصادی در حال حاضر به خاطر قوانین مالیاتی کشور ملزم به داشتن یکسری شفافیت‌هایی هستند احتمالا با خود فکر می‌کنند که حالا که این شفافیت‌های مالی را دارند از مزایای آن نیز استفاده کنند، مزایا در صورتی به این بنگاه‌ها اعطا می‌شود که در بازار سرمایه کشور بتوانند سهامشان را عرضه کنند بنابراین این موضوع می‌تواند در بلند مدت موجی را ایجاد کند که شرکت‌ها علاقه‌مند به عرضه سهام در بازار بورس باشند و این موضوع فضای مثبتی را در اکوسیستم اقتصادی کشور رقم بزند.

انتهای پیام